Göz Hastalıklarının Nedenleri
Göz hastalıkları kişide genetik faktörlere bağlı olarak gelişebileceği gibi çevresel faktörlerden de etkilenebilir. En sık görülen göz hastalıklarının nedenleri arasında çalışılan ışığın görme için olması gerekenden fazla veya az olması, göze fiziksel olarak zarar gelmesi, bazı ateşli hastalıklar veya sinüzit gibi gözü etkileyebilen rahatsızlıkların yan etkileri, diyabet, göz kuruluğudur. Diyabetli hastalarda normale göre görme kaybı gelişme ihtimali 25 kat fazladır. Ancak erken teşhis ve doğru tedavi ile ciddi denebilecek hasarlardan kaçınmak mümkündür.
Sık Görülen Göz Hastalıkları Çeşitleri Nelerdir?
Göz Tansiyonu (Glakom): Göz sinirlerinin göz içi basıncının artmasından kaynaklı hasar görmesi sonucu oluşan göz hastalığıdır. Kırklı yaşlardan itibaren görülme sıklığı artan glakom hastalığının tedavisinde erken tanı oldukça önemlidir. Aksi halde gözde kalıcı görme kaybı oluşması oldukça muhtemeldir. Erken dönemde bariz belirtiler görülmemekle birlikte göz çevresinde ve baş bölgesinde ağrı, görmede kısa süreli bulanıklık, ışıklı halkalar görme gibi şikayetleri olan hastalar gözlemlenmiştir. Ağrılı kırmızı göz belirtisi ise hastalığın bir alt tipidir ve ivedilikle muayene olunması gerekmektedir. İlerlemiş yaştaki, sigara kullanıcısı olan, genetik yatkınlığı olan, şeker hastası olan, uzağı net görememe kusuru bulunan, uzun dönem kortizon tedavisi gören, gözde fiziksel yaralanmaya maruz kalan risk grubundaki kişilerin yanında glakomun kalıcı göz hasarı sonucundan kaçınmak için en etkili yöntem düzenli göz muayenesidir. Sinir dokularının kendilerini yenileme kabiliyeti olmadığından mütevellit tanı konana kadar geçen süreçte hastalığın verdiği hasarlar ne yazık ki geri döndürülemez. Tanı konması ve tedavi planı çıkarılmasından itibaren dikkat edilmesi gereken hususlar ise özetle şunlardır;
-Basıncı kontrol altına almak için göz doktorunun verdiği damlaları kendisinin söylediği saatte kullanmak
-Damlalardan kaynaklanan soluk alırken zorlanma, kalpte sıkışma hissi gibi yan etkiler fark ettiğinizde en kısa zamanda doktorunuzla görüşmek
-Göz doktorunuz tarafından belirlenen aksatmadan gitmek
-Göz dışındaki bir branşın uzmanına gittiğinizde glakom hastası olduğunuzu söylemeyi ihmal etmemek
-Genetik faktörleri göz önüne alarak birinci derece yakınlarınızı hastalığa sahip olma ihtimallerine karşı uyarmak.
Gözlerde Kayma (Şaşılık): Gözlerin aynı hizada olmaması ve aynı noktaya paralel şekilde bakmalarını engelleyen göz hastalığıdır. Bebeklerde dördüncü aydan itibaren kayma devam ediyor ise göz sağlığı açısından sorun olabilme ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Şaşılık genetik olabileceği gibi doğum öncesinde annenin hamile iken geçirdiği hastalık, doğum sırasında doğumun zor ve uzun olması, doğum sonrasında yaşanan travma veya ateşli hastalık gibi nedenlere bağlı olarak da gözlemlenebilir. Şaşılık tanısının konmasında geç kalınırsa sonucunda göz tembelliğine neden olabilir. Çocukluk döneminde şaşılık tedavisi göz kapama uygulaması şeklinde uygulanır. Gün içinde belirli sürelerle gözün kapanması ile tembellik söz konusu olan gözün kullanılması sağlanır. Şaşılık eğer ki yetişkinlik döneminde ortaya çıkmış ise hastalığa neden olabilecek diğer hastalıklar araştırılmalıdır. Tedavi için ise prizmatik camlar, botoks enjeksiyonu veya cerrahi operasyonların yardımına başvurulabilir.
Renk Körlüğü: Renk körlüğü yaygın kanının aksine çevreyi yalnızca gri tonlarında görme şeklinde değil genellikle sarı, mavi, yeşil, kırmızı renklerini solgun gördüklerinden birbirleriyle karıştırma şeklindedir. Nedeni bilindiği kadarıyla yalnızca kalıtımsaldır. Renk körlüğü yaşayan insanlar grafik, elektronik, cerrahi gibi alanlarla ilgili bir meslekleri olmadığı sürece günlük hayatta hastalığa bağlı zorluk çekmezler. Renk körlüğünün insanlar üzerinde başarılı olunmuş mevcut herhangi bir tedavisi yoktur. Etkilerini azaltmak için bu hastalık için özel olarak geliştirilmiş kontakt lensler ve gözlükler kullanılabilir.
Katarakt: Katarakt çoğunlukla orta yaş üstü kişilerde görülen göz merceğinin saydamlığını kaybetmesi ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Uzun süre kortizonlu ilaç tedavisi gören kişilerde görülebileceği gibi göze alınan bir darbe sonucu da ortaya çıkabilir. Yeni doğan bebeklerde ve özellikle şeker hastalarında görülme ihtimali vardır. Kataraktın belirtilerinden bazıları;
-Yavaş bir şekilde zuhur eden görme kaybı
-Gece görüşünde bozulma
-Işığa hassasiyet
-Sık değişen gözlük numaraları
-Çift görme durumu
-Renklerin soluklaşmasıdır.
Gözde kayma (şaşılık) olması da doğumsal kataraktın belirtisi olabilir.
Ameliyatsız katarakt tedavisi ne yazık ki mümkün değildir. Lazerle katarakt tedavisi ise yaygın olarak tercih edilmemekle birlikte henüz deneysel aşamadadır.
Alerjik Konjonktivit: Genellikle çocuklukta başlayan alerjik konjonktivit en sık görülen göz alerjisidir. Gözlerde kaşınma, batma, yanma, sulanmaya neden olabilir. İlaçlar, makyaj ürünleri, sıcak ve kuru iklimden kaynaklı çeşitlerinin yanında kontakt lens takmaktan kaynaklı göz kapağının altındaki kabarcıklar şeklinde ortaya çıkan dev papiller konjonktivit adı verilen bir çeşidi de vardır.
Doğru Bilinen Yanlışlar
Dinlendirici Gözlük
Yaygın kanının aksine herhangi bir gözlük miyopisi, hipermetropisi, astigmatı olmayan kişilerde bir rahatlama etkisine neden olmaz. Dinlendirici gözlük adıyla sunulan gözlükler de tıbbi fayda sağlamaktan çok bir pazarlama stratejisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kullanımı göz yorgunluğuna dahi sebep olabilir.
Miyopisi Olan Hastalarda Gözlük Miyopiyi İyileştirir Mi?
Kullanılan gözlükler yalnızca kullanıldığı süre içinde görüntüyü düzeltir. Miyopisi olan hastalarda gözlük kullanımının olumlu ya da olumsuz bir etkisi yoktur. Bu demek oluyor ki gözlük kullanımı göz numarasını etkilemez.
Uzun Süre Ekrana Bakmak Gözü Bozar mı?
Genel söylemin aksine çok fazla bilgisayar ya da televizyon izlenmesi ve telefon ekranına bakılması gözde kalıcı bir hasara neden olmaz. Yalnızca mevcut göz rahatsızlıklarının ortaya çıkışını hızlandırabilir. Bunun yanında bu aktiviteler yapılırken göz kırpma sayısı azaldığından dolayı göz kuruluğu yaşanabilir. Kuruluğa bağlı olarak yanma, batma, kızarıklık gibi belirtiler yaşandığında bu belirtileri bertaraf etmek için yaklaşık 20 dakikada bir 30 saniye kadar ekran dışında bir yere bakıp gözleri sık bir şekilde kırpmak gerekir. Belirtiler geçmezse bir göz rahatsızlığının habercisi olma ihtimalleri olduğundan uzman tarafından muayene olmak gerekmektedir.
Güneş Gözlüğü Kullanımı
Ultraviyole ışınlar cilt için olduğu kadar gözler için de zararlı olduğundan dışarı çıkarken hem yazın hem kışın hava kapalı dahi olsa güneş gözlüğü kullanmak yerinde olacaktır.
